Culla - één vd mooiste dorpen Comunidad Valencia/Spanje!

Pittoresk dorp, omgeven door prachtig landschap
is een pittoresk dorp met 515 inwoners, omgeven door het prachtige landschap van El Maestrat (Valenciaans) of  El Maestrazgo (Aragonees, zie hieronder), 55 km achter de kust van de Costa Azahar (kust Valencia). Het hoogste punt van het dorp ligt op 1100 m hoogte en het laatste punt op 395 m hoogte, en dat wordt klimmen geblazen! Het wordt omringd naar schatting van 365 boerderijen, waarvan nog 115 bewoond worden
Jarenlang lag het dorp er verlaten bij totdat het dorp in 1995 volledig is gerestaureerd. Het dorp heeft gebouwen die doordrenkt zijn van geschiedenis en steegjes vol traditie. Het kasteel heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Culla. Nu is nog slechts een ruïne van het kasteel te zien! In het dorpje zijn een paar eet-en koffietentjes! Het dorp is uitgeroepen tot Cultureel Belang en staat op de lijst van de Mooiste dorpen van Spanje, Los Pueblos mas Bonitos de España! 
Geschiedenis
Culla is één van de steden met de meest historische rijkdom in de hele Maestrazgo. Getuige de archeologische overblijfselen en grotschilderingen, is Culla van prehistorische oorsprong en werd eeuwenlang gedomineerd door Moren en Tempeliers
De geschiedenis is verbonden met het Culla-kasteel, dat begint in de tijd van El Cid Campeador (zie In de voetsporen van El Cid) die koning Pedro I van Aragon hielp bij de verovering van het land op de Moren. Het territoriale belang van het kasteel in die tijd was immens groot. De tweede christelijke verovering dateert van 1233 door Jaime I van Aragon, in feite kwam de Veroveringskoning het Koninkrijk Valencia binnen, in die tijd het grondgebied van het Culla-kasteel (tegenwoordig Villafranca del Cid). In 1303 kocht de Tempeliesorde het kasteel en bestond op dat moment uit de 8 huidige steden (Culla, Benassal, Vistabella del Maestrat, Atzeneta del Maestrat, Torre d'En Besora, Benafigos, Villar de Canes en Villafranca del Cid). De eerste zeven steden werden onderdeel van de Orde van Montesa. Het belang van het Culla-commando binnen de Montesa-orde was zeer relevant gedurende de volgende vijf eeuwen, aangezien de Ardiaca de Culla lid was van de kerkelijke arm van de Valenciaanse Cortes
De periode van verval van het Culla-kasteel begon in de Successieoorlog, toen Culla de aartshertog Karel van Oostenrijk steunde, en de stad en het kasteel werden belegerd en aangevallen; een eeuw later, aan het einde van de eerste Carlistenoorlog (1843) beval de liberale regering de vernietiging van het kasteel, om te voorkomen dat de Carlisten sterk zouden worden in toekomstige oorlogen; de stenen werden gebruikt om huizen te bouwen en de stad uit te breiden

El Maestrazgo (Castellón/Teruel) - bakermat van ridderordes - rotsschilderingen 
een prachtig eenzaam hoogland met bergen, heuvels, dalen en woeste kloven, liggen onneembare vestingen tegen steile rotsen. Het was ooit de bakermat van Moren, Tempeliers en de Ridders van Montesa. Eén van die vestingen is Morella, een prachtig gelegen dorp op een kegelberg. Dit dorp staat ook op de lijst van mooiste dorpen van Spanje. In het gebiedzijn prehistorische rotsschilderingen (o.a. Tirig) en vele mooie dorpen en stadjes te zien. Ten zuiden van Morella onder andere San Mateu (richting kust), en in de regio Aragón de prachtige middeleeuwse dorpen Mirambel en Cantavieja, ook op de lijst mooiste dorpen Spanje (zie autotrip Op pad met de Tempeliers)

 Tips & Trips

• Culla maakt onderdeel uit van de autotrip Op pad met de Tempeliers en El Maestrazgo. Je komt langs oude steden waar Romeinen, Moren en Tempeliers hebben gewoond. Onderweg zijn (ruïnes) kastelen en kerken te bewonderen en langs de kust prachtige lange witte stranden. Je bezoekt prachtige dorpen en stadjes, zoals Morella, Mirambel & Cantavieja, Rubielos de Mora, en de "roze" stad Vilafamés, allen op de lijst staan van mooiste dorpen van Spanje. Peñíscola (Castellón) is het mooiste plaatsje aan de kust en landinwaarts trekken we het prachtige verlaten en onontdekte gebied van El Maestrazgo binnen, ooit het thuisland van Moren, Tempeliers en Koningen!
• Bezoek het prachtige wetland gebied Delta de L'Ebre, maar op een klein uurtje rijden. Maar je kan natuurlijk ook de rest van de kust verkennen. Er is heel veel moois in de omgeving te zien (zie hieronder bij omgeving
• Meer Tips & Trips, zie hieronder bij Omgeving

Wandeling door Culla
In het historische centrum kan je sporen ontdekken van de vele culturen die hier hebben gewoond. In het historisch centrum, die grondig is gerestaureerd, brengen de straten en de monumenten je terug naar de Middeleeuwen

• Kasteel
  In het dorp kan je de ruïnes van het 13e-eeuwse moslimkasteel bekijken, gebouwd op een Iberisch fort, de overblijfselen van de 8e eeuwse muur en torentjes, en de oude toegangsdeur Porta Nova (foto linksboven) met het wapenschild van de Orde van Montesa. Het kasteel speelde een belangrijke strategische rol en werd landsgrens tussen de elfde en twaalfde eeuw (zie hierboven)
• Carrer Pla (Calle Llana)
  was in de middeleeuwen de belangrijkste verkeersader van Culla. Aan het begin van de straat was de Plaza del Mercado, waar een toegangsdeur was naar het ommuurde gebied: El Portellàs. De straat verbond het marktplein met het centrum van de stad, waar het stadhuis en de kerk stonden. In deze straat staan huizen die hun oude deuren horizontaal verdeeld houden, evenals ringen waar ze de matxos (muilezels) vastbonden tijdens het voorbereiden op het laden. In sommigen van hen kan je nog steeds de ramen zien die lichtblauw gekleurd zijn, waardoor ze opvallen op de stenen gevels. Volgens de legende schilderden de oude inwoners van Culla hun ramen met als doel boze geesten en ronddolende zielen weg te jagen
• Iglesía San Salvador
  De kerk is gebouwd  in het begin van de zeventiende eeuw op een oude Arabische moskee. Het bewaart een 16e eeuw altaarstuk en een figuur van de patroonheilige van Culla (15e eeuw); Daarnaast staat de Pelleric (een schandpaal), eenstenen zuil waarin de veroordeelden werden vastgeketend en werden blootgesteld aan spot en vernederingen van de inwoners. Bijna altijd werd op de gevange, of ernaast, een brief geplaatst met de misdaad die hij had gepleegd. Het Casa Abadía, maakt nu deel uit van het parochiemuseum
  
• Gevangenis (La Presó)
  Onder het uitkijkpunt Terrat met panoramische uitzichten, ligt de bijna intact gebleven oude gevangenis (14e eeuw), een voormalige schuur van de Commandeur van de Orde van Montesa. Aan de muren zijn de originele kettingen en tekeningen van de gevangenen bewaard gebleven
• L'Hospital
  het oude 17e-eeuwse ziekenhuis, is het hoofdkwartier geweest van het sociale werk, opgericht door Domingo Serrana. Binnen zie je nog oude schoolbenodigdheden en een landelijk klaslokaal uit het begin van de 20e eeuw 

Omgeving

• Parc Miner del Maestrat  - mijnpark
  Het Mijnen Park gelegen op 3 kilometer van de stad Torre d'En Besora, 8 kilometer van de stad Culla. Het ligt in het natuurgebied "la Fontanella", op ongeveer 800 meter hoogte, en biedt een schitterend panoramisch uitzicht over de regio. In dit gebied kan je de oude ondergrondse mijnbouwindustrie leren kennen, de galerijen bezoeken en kunt zien hoe de mannen die deze buitengewone erfenis hebben achtergelaten, leefden en werkten, lees meer bij  El Maestrazgo 
• La Carrasca del Culla - monumentale boom 
  "Op de afgesproken dag ontsproot hij onder de sterren en groeide na duizenden jaren, groeide en werd onsterfelijk. Zijn enorme armen dienden als schuilplaats voor hele legers, toen wisten de bewoners van de plaats dat het magisch was. '
  De beroemde Carrasca de Culla, is gelegen op een prachtige plek in de Masía Clapés, aan de weg van La Torre d 'En Besora naar Culla, 4 km van Culla. De oude steeneik is een majestueuze botanische parel die in de Comunidad Valenciaanse tot monumentale boom is uitgeroepen. Het is ongeveer 20 meter hoog, 7 meter in omtrek, en een geschat gewicht van 75 ton. De legende gaat dat tijdens de Carlistenoorlog een legercompagnie 's nachts onder zijn weelderigheid schuilde
• Astronomical-Tourist Observatory/Astronomisch Observatorium voor toeristen (www.astromaestrat.es)
  Het Astronomische Toeristiche Observatorium ligt 1.4 km van Culla, in het gebied San Cristóbal, waar ook één van de beste uitzichtpunten van de Maestrat-regio ligt, vanwaar je kunt genieten van een weids landschap en duizenden en duizenden sterren die je met het blote oog kan zien. Het is een bevoorrechte locatie voor astronomische observatie vanwege de lage luchtverontreiniging, aangezien het zich op meer dan 1000 meter hoogte bevindt
  Het Observatorium biedt astronomische waarnemingen voor allerlei doelgroepen/niveaus: toeristen, amateurs of professionals. De sessies worden gegeven door een gespecialiseerde technicus, meester in astronomie en astrofysica. Door de telescoop van het observatorium, samen met de uitleg van de astrofysische technicus, zul je de lucht van dichterbij bekijken en het universum dichter bij elkaar brengen
• Molí de l'Orde van Molí Toni
  is een oude korenmolen uit de 14e eeuw, gerestaureerd als interpretatiecentrum en gelegen in het mooie rivierengebied van Molinell, 10 km van Culla. Het behoorde tot de Orde van Montesa en de gegraveerde stenen schilden zijn nog steeds te zien. Een goede gelegenheid om te leren hoe deze molens werken en om de kleintjes uit te leggen hoe meel werd verkregen om brood te maken

Vakantiewoningen - Appartementen

La Taha (Valencia)
BELVILLA (Costa del Azahar, Costa Blanca), zie ook Vakantiehuizen

Nuttige Informatie
Toeristenbureau Culla : Calle Abadía, 5 

Omgeving

Natuur/Actief
Aragón
Sierra de Javalambres (zw, 112 km) skigebied 
Matarraña (no, 50 km Morella) bekend als het Aragonese Toscane met middeleeuwse dorpen en mooi heuvellandschap
El Maestrazgo  (zw, Morella: 47 km/achterland Valencia (Castellon) en Aragón (Teruel)  prachtig ruw landschap, ooit land van ridderordes en krijgsheer El Cid met middeleeuwse dorpen
Catalonie
Parque Natural Els Ports (no, 80 km) prachtig landschap, inspiratiebron voor Picasso, gebied is zeer waterrijk, prachtige middeleeuwse dorpen, Vía Verde del Baix Ebre en Terra Alta, zie ook Auto-Trip Wijngaarden, gouden stranden en Romeinse schatten
Delta de L'Ebre (zo, 100 km) prachtig wetlandgebied, beroemd om zijn rijst, verlaten stranden
Valencia
Route langs waterbronnen/watervallen/bergen Alto Turia (zw, 100 km) waterrijk gebied, Via Verde
Wandelen/Fietsen: Wandelen & Fietsen Valencia
Vías Verdes: autovrij fietsen/wandelen over voormalig spoorwegtrajecten, zie Vias Verdes Valencia & Murcia
In het hele gebied vd Maestrazgo,en vrijwel vanuit alle plaatsen kunnen mooie wandelingen en fietstochten worden gemaakt die goed worden aangegeven. Een mooie vlakke wandelroute is bij Pitarque van 2 uur (heen en weer) Op je wandeltocht vliegen de vale gieren met je mee. Onderweg prachtige rotsformaties en watervallen
Centro BTT Maestrazgo, www.centrobttmaestrazgo.com
In het hele gebied zijn allerlei routes voor mountainbikers uitgezet. In het authentieke dorp Fortanete is een centro BTT, een informatiepunt waar je allerlei routes kan krijgen van het gebied
Stad/Bezienswaardigheden
Aragón
Rubielos de Mora & Mora de Rubielos (z, 100 km) prachtige middeleeuwse dorpen, op  lijst van mooiste dorpen van Spanje
Mirambel & Cantavieja (zw, resp. 62, 49 km) op lijst mooiste dorpen Spanje
Morella (n, 70 km) Onneembaar Gotisch dorp op een kegelberg, op lijst mooiste dorpen Spanje
Alcaniz (n, 111 km) klein, oud stadje, met prachtig Parador-hotel in 12e kasteel 
Calaceite (no, 118 km) middeleeuws dorp, en Valderrobres (no, 99 km) "roze" oude stad, middeleeuwse brug,  beiden op de lijst mooiste dorpen Spanje, gelegen id streek Matarraña (zie hierboven)
Catalonië
Parque Delta de L'Ebre (no, 113 km) prachtig wetland, vogelrijk, ongerepte stranden 
Valencia
Vilafamés (zw, 50 km Castellon de la Plana) "roze"stad en Peñíscola (o, 72 km) badplaats, oude stad rondom kasteel, prachtig gelegen, beiden staan op de lijst van mooiste dorpen Spanje
Castellón de la Plana  (z, 56 km) stad van de "sinaasappels", gezellig Plaza Mayor, kathedraal
Sagunto (z, 97 km) : de "Acropolis" van Spanje, mooie stranden
Valencia (z, 125 km) stad met meerdere gezichten, oud centrum, moderne gebouwen, stranden, fietsen langs de Turia
Tips & Trips
Aragón
autotrip Op pad met de Múdejars Aragón op zijn best! 
Catalonie
autotrip Wijngaarden, gouden stranden en Romeinse schatten (kust en achterland Costa Garraf/Costa Dorada)
Valencia/Aragón
Autorondreis: Op pad met de Tempeliers Ontdek ad hand met ridderordes, het prachtige achterland Valencia, zuid-Aragón en geniet van zon & zee
Valencia
Autotrip Het andere gezicht van de Costa Blanca én Valencia
Zon & Zee
Costa Azahar
Costa de Valencia
Catalonië
Costa Dorada: Kust van Tarragona naar Delta de L'Ebre